Calçada Portuguesa: mooie straatmozaïek

Niet de Portugezen maar toeristen kijken naar de grond. Gelijk hebben ze: het zijn vaak schitterende mozaïekpatronen waar we overheen lopen. Eerder schreef ik over de allereerste QR-code in Portugese straatmozaïek. In dit blogartikel staan 4 andere leuke weetjes over de Calçada Portuguesa.

Ik woon al zo lang in Portugal dat ik echt gedachteloos over de mooiste mozaïeken kan lopen zonder goed te kijken. Jammer is dat. Maar toch hè? Al die kleine witte en zwarte steentjes zijn er één voor één ingetikt.

Hoe en waar is de Calçada Portuguesa ontstaan? (Bronvermelding staat onderaan.)

1. Gevangenen van Castelo S. Jorge waren de 1e stratenmakers (1842)

Ben je ooit al eens in Lissabon geweest? Dan heb je waarschijnlijk ook de klim gemaakt naar het hooggelegen Castelo São Jorge.

In 1842 zijn de gevangenen van dit kasteel aan het werk gezet door generaal Eusébio Pinheiro Furtado (1777-1861). De onalledaagse opdracht was om de toegangsstraten naar het kasteel te voorzien van lichte en donkere steentjes in zigzagpatroon.

Het harde werk van deze eerste stratenmakers (“calceteiros”) werd gewaardeerd en zelfs financieel beloond door de gemeente.

2. In 1986 opende Lissabon een stratenmakersschool

Al in de 19e eeuw kregen de “calceteiros” (stratenmakers) werk via de gemeente van Lissabon.

In 1986 is er een school opgericht om de traditionele technieken door te geven aan een nieuwe generatie. Sinds 1986 zijn er ongeveer 150 “calceteiros” (stratenmakers) opgeleid. Het overgrote deel is op zoek gegaan naar beter betaalde banen. Waren er vroeger honderden “calceteiros”, tegenwoordig zijn dat er nog maar tientallen.

In Rua da Vitória in Lissabon staat een beeld ter ere van dit beroep. Je ziet hier een knielende stratenmaker aan het werk. Het “Monument voor de Calceteiro” is in 2006 gemaakt door Sérgio Stichini.

3. Calçada Portuguesa: van Rossio naar buitenland

Het golvenpatroon van het Rossio plein symboliseert het samenkomen van de Taag en de Atlantische Oceaan en daarmee ook de beroemde ontdekkingsreizen van de Portugezen (vanaf 15e eeuw.)

Al snel waren de mozaïekpatronen overal te vinden, zowel binnen als buiten Portugal. Denk aan: Brazilië, België, Angola, Kaapverdische Eilanden,  Spanje, China, Oost-Timor, Verenigde Staten, Mozambique, Sao Tomé en Principe.

4. Geometrische patronen en meer…

Bekend zijn de geometrische/symmetrische patronen. Maar wie goed kijkt, ziet ook: handelsschepen, zeemeerminnen, vissen, kraaien, zeepaardjes, vlinders, bloemen, sterren, cirkels, portretten, touwen, schelpen, zeesterren, octopussen, ossen, karren en ankers. Om een paar voorbeelden te geven. 🙂

Bron: Calçadas de Portugal – Ana Cannas da Silva – ISBN: 978-972-8968-79-3

Foto’s: eigen werk